Startups zijn tegenwoordig zeer populair. Investeren in startups is daarbij ook een veelbesproken onderwerp. Investeerders die deze startups aan hun eerste kapitaal helpen, ook wel Business Angels genoemd, hopen natuurlijk allemaal de nieuwe Uber te ontdekken. De grote vraag bij investeren in startups blijft altijd de waarde van zo’n jong bedrijf. Er zijn geen historische cijfers, vaak geen klanten en soms zelfs nog geen product. Hoe komen business angels tot de waarde van zo’n startup? Investormatch heeft onderzoek gedaan naar de manier van het waarderen van een startup onder business angels en kwam tot een opvallende conclusie.
Opzet onderzoek
Het onderzoek is gedaan door middel van kwalitatieve interviews binnen het eigen netwerk en omvat het hele proces vanaf het eerste moment dat de business angel in aanraking komt met een investeringsvoorstel tot en met het uiteindelijke waarderen.
4 fases waardebepaling
Het proces van de waardebepaling is op te delen in vier fases die samen de waardebepaling vormen. Eerst worden de potentiele investeringen ontdekt en gescreend in fase 1 en 2, waarna vervolgens de startup geanalyseerd wordt en de voorwaarden opgesteld in fase 3 en 4.
De eerste fase is de ‘deal oorsprong’: het ontdekken van potentiële investeringskansen en kijken of de propositie binnen de eigen criteria valt van de business angel. Deze criteria variëren van het kennisgebied, het investeringsbedrag, de looptijd van de investering tot en met bepaalde branches. 75% van de investeerders kijkt alleen naar proposities binnen bepaalde branches.
De tweede fase is de ‘deal screening’ en is voor het afstrepen investeringskansen tot een beperkt aantal door middel van kwalitatieve criteria, zoals de markt, het product of de ondernemer. Niemand doet in deze fase al financiële berekeningen, wel kijken de meeste globaal of de ontvangen overzichten enigszins realistisch zijn.
De derde fase wordt de ‘deal evaluatie’ genoemd, waarbij de gehele propositie geanalyseerd wordt. Alle business angels gaven aan dat de volgende criteria in verschillende mate van belang zijn in deze fase: markt, product, ondernemer, onderbuikgevoel, relatie en vertrouwen. Hierin zijn helaas geen patronen te vinden, elke investeerder legt de nadruk ergens anders op. Wel opvallend is dat van alle ondervraagden maar één de traditionele rekenmethodes toepast, zoals de discounted cashflow methode. Deze ondervraagde gebruikt deze rekenmethode overigens alleen als hoofdrekening en vindt het onderbuikgevoel en kwalitatieve maatstaven meer van belang.
De vierde fase is de ‘deal structurering’ waarin de waardering wordt bepaald. Opmerkelijk: business angels berekenen vaak niet de waarde van het bedrijf aangezien die waarde dan vaak nihil is. Toch rekenen ze niet helemaal niks uit: 83% transformeert de cijfers van de aangeleverde stukken en maakt er een negatievere versie van, waarbij bijvoorbeeld de omzet lager is. Dit om te zien in hoeverre de propositie nog aantrekkelijk is als de prognoses lager uitkomen. Wat vanaf het begin al meetelt en tijdens de waardering de waarde mede-bepaalt is het onderbuikgevoel. Zelfs wanneer de cijfers zeggen doe het niet en het gevoel zegt van wel, zal de business angel soms de gok wagen en met de ondernemer in zee gaan. Hier wint het onderbuik gevoel van o.a. cijfer. Uiteindelijk nemen de business angels alle ervaringen uit de bovenstaande vier fases mee in de waardebepaling. Om tot de uiteindelijke waardering of het aandelenpercentage te komen, laat het merendeel van de ondervraagde business angels de ondernemer met het eerste bod komen. Dit is meteen een kans om te zien of de ondernemer kundig genoeg is. Vervolgens is het een onderhandeling om er samen uit te komen. De relatie tussen de ondernemer en de business angel is hierbij zeer belangrijk, want die komt onder spanning te staan.
Conclusie
Kortom is de waardebepaling van een startup een vraagstuk waar niet één antwoord op te geven is. De stappen in het proces komen overeen, maar de invulling ervan varieert per business angel en de waardebepaling begint al vanaf het eerste moment dat de business angel met de propositie in aanraking komt. De meeste nadruk wordt gelegd op de klik met de ondernemer en het gevoel bij de gehele propositie om er door middel van onderhandelen over de waarde samen uit zien te komen.
